Venlo - Op de Groote Heide gaat van alles de lucht in

Tot mijn verbazing kom ik nog een derde vliegveld tegen. Klein dat wel, gevleid in de oksel van de beide Duitse landingsbanen. Wel de lawaaiigste van de drie. Twee mannen zijn in de weer met hun rode Scirocco XL modelvliegtuigje met hulpmotor. Snorrend klimt het omhoog, dan gaat de motor uit en zweeft het sierlijk onder de witte zweefvliegtuigen rond. “Zitten jullie elkaar niet in de weg”, vraag ik aan Dirk en Jorrit die om de beurt de radiografische besturing bedienen. “Nee, die zitten veel hoger”, zegt de oudste van de twee. “Wij zijn lekker veel langer in de lucht dan die grote, hoor. Zij vliegen zo’n twee minuten, wij soms wel 2 uur”, legt Jorrit uit. Op een clubdag willen de grote zweefvliegers allemaal een paar keer omhoog gesleurd worden. Dat kan alleen als ze kort zweven. Op modelvliegtuigclub Jupiter is geen sprake van een wachtrij. Ook hier komt het gesprek op de vlieghistorie van de Groote Heide. Zij raden aan om de grens over te steken. Daar liggen volgens hen de mooiste resten van de Fliegerhorst.

Aan de Duitse kant maakt de openheid van de heide plaats voor een dennenbos. Eerst is er monument voor de dwangarbeiders die het loodje legden bij de aanleg en tijdens het gebruik van het vliegveld. Dat is meerdere malen gebombardeerd. De bomkraters zijn op de hei nog te zien. Ik kan de verlokking weerstaan om door een van de vele gaten in een lang hek met daarachter legerbarakken te glippen. Dan is er een smal paadje tussen de braamstruiken door naar een open plek waar lange betonnen bogen over een verweerde betonnen vloer buigen. Alleen de spanten zijn bewaard, de rest van het dak van de booghangar heeft de tand des tijds niet weerstaan. Net als vrijwel alle 42 hangars die hier stonden. Elders kom ik nog restanten van een hangarmuur en een enkele boogsteun tegen. Dat is het wel. 

Terug in Nederland waarschuwt een bord de wandelaars voor rondvliegende kogels. Niet van het leger maar de plezierschutters van het Akkermansgilde. De rode vlag is niet gehesen dus de kust is gelukkig veilig. Naast grote hopen zand, die moeten verhinderen dat de loden kogels de heide in vliegen en de bodem verontreinigen, staan er nog houten klimwanden die toch echt voor soldaten bedoeld waren. Nu zijn al die militaire activiteiten verdwenen en heerst er afgezien van het gebrom van vliegtuigen in allerlei maten, grote rust. De tocht gaat verder richting Venlo. Tot nu toe is de tocht uitgesproken vlak geweest. Ideaal voor een vliegveld. Opeens dalen we steil naar beneden, wel zo’n twintig meter. Had ik mijn wandelstokken maar meegenomen, denk ik even. Snel is het weer vlak. De steile helling is de rand van een rivierterras. Tot zo’n 250 duizend jaar geleden slingerde de Maas over de vlakte van Groote Heide. Omdat de bodem door krachten in de aarde omhoog werd geduwd, sleep de Maas zich weer in tot de hoogte waar hij nu ligt. We volgen de rand een paar kilometer voordat we weer omhoogklimmen naar ons startpunt op de Groote Heide. 

Vroeger waren de landerijen aan de voet van de terrasrand zeiknat door het grondwater wat hier opwelde. Hier vonden veel tuinders een vruchtbare plek om gewassen te telen. Die tuinderijen zijn verdrongen door uitbreidingswijken van Venlo. In een plantsoentje tussen de grijze woningen ligt nog een fraai vormgegeven bron. Ook boven op het Maasterras rukt de bebouwing op. Meestal in het duurste segment: vrijstaande villa’s van de strakke soort. Een hele bijzondere passeren we op nummer 12. De garagedeur staat open. “Wat zijn die muren dik!”, zeg ik verwonderd tegen de man die zijn fiets naar buiten rijdt. “Wij hebben ons huis goed gefundeerd”, zegt hij trots. De onderste verdieping blijkt de voormalige telefoonbunker van de Fliegerhorst. Hier werden inlichtingen over vliegbewegingen verzameld en door gegeven aan de vluchtleiding van de nachtjagers.

En de vluchtleidingsbunker dan? Ook die was strak en niet weg te blazen. Hij staat op hoge poten en steekt boven de bomen uit met de Hollandse vlag fier in top. Hij zit onder een soort gekleurde pokken en er hangen mensen aan met lange touwen. Ook in de Klimtuin Fliegerhorst gaan de voeten de lucht in.