Overslaan en naar de inhoud gaan

Cultuurhistorie van de Dollardpolders verdwijnt van de kaart

foto
Oud Midwolda 2005

De bovenstaande luchtfoto uit 2005 laat oude verkavelingssporen goed zien. Zo zijn er lange witte banen te zien waar ooit dijken lagen. Boven Midwolda zien we in de rechthoekige percelen ook oude slotenpatronen van de strokenverkaveling. Deze kaartenserie van 1850 tot 1985 onder aan de pagina laat zien dat de verkaveling van de Dollardpolders rond het kerkhof van Oud-Midwolda ingrijpend is veranderd. Oudekerk of het Ol-Kerke is de plek waar het voormalige dorp Oud-Midwolda lag. In de 13de eeuw toen het water van de Dollard het dorp dreigde te overstromen, trokken de bewoners weg naar het een kilometer zuidelijkere Midwolda mar lieten de graven op oude kerkhof achter.

Verder is in deze kaartserie nog te zien hoe de sporen van de herbedijking van de Dollard verdwijnen. Vanaf de 16de eeuw werd de Dollard hier in kleine stappen ingedijkt. Steeds weer slibte de Dollard dicht, waarop de mens de kwelders schielijk indijkte. In totaal zijn op deze kaarten aanwijzingen voor vier oude dijken te onderscheiden. Deze sporen zijn duidelijk te zien op de kaarten uit 1850 en 1920 namelijk als doorlopende dwarssloten in de opstrekkende verkaveling. De oudste dijkrestant is te ontwaren ten zuiden van Oudekerk, de volgende stamt uit 1545 en loopt door Oudekerk, de dijk uit 1665 is zichtbaar ten noordoosten van Oudekerk en de vierde, van 1701, zien we in de rechterbovenhoek. In de dijkrestanten van 1665 en 1701 liggen wielen; ronde meertjes die door dijkdoorbraak zijn ontstaan. De dijken zijn op de jongste kaart alleen terug te vinden aan de hand van de wielen en de twee verhoogde boerderijplaatsen. In het veld is de jongste dijk nog terug te vinden in kleine hoogteverschillen.

De smalle, langgerekte percelen van de noord-zuidgerichte strokenverkaveling op de kaarten van 1850 en 1920) zijn tijdens de ruilverkavelingen in de zestiger jaren omgezet in een grootschalige rechthoekige percelering. Het voormalige strokenverkaveling in de Dollardpolders is opmerkelijk. Deze strokenverkaveling lijkt een relict van voor het ontstaan van de Dollard, zij lopen immers door in het land dat nooit door de Dollard is verzwolgen. Ook lopen de stroken dwars door de dijken heen. Kennelijk werd bij de herbedijking de oude kavelgrenzen en bezitverhoudingen hersteld.  De richting van deze middeleeuwse verkaveling is op de kaart van1985 eigenlijk nog alleen terug te vinden in de twee wegen en de grote waterloop.

Paragraaf
regio